नरेश केसी
भैरहवा। सुनसान सालघारीभित्र नाकमा बुलाकी र फुली, कानमा मारबाडी लगाएकी ६२ वर्षीया चन्द्रकला घर्तीमगरको सानो घर छ । बाहिरबाट झट्ट हेर्दा खरले छाएको भत्किन थालेको झुपडि देखिन्छ । सडकमा सानाठुला गरी दैनिक सयौँ सवारी साधन ओहोर दोहोर गरिरहन्छन् । पिच सडकको पूर्वपट्टिको किनारामा रहेको उक्त झुपडिभित्र कुरकुरे, चुरोट, गुट्खा बेचेर गुजरा चलाइरहेको उमेरले ६० कटेका २ जना बुढाबुढीको कथा जति सुने पनि सुनिरहुँ लागिरहन्छ ।
कपिलवस्तुको गोरुसिङ्गे–पत्थरकोट–अर्घाखाँचीको ठाडा–सन्धिखर्क सडक खण्डको दोहटे र ठाडाको सुनसान सडक खण्डमा पर्ने बसेरीको हल्लनी आमाको झुपडिको पकौडा, मालपुवा र चिया नखाएका कमै होलान् । उहिले ३० वर्ष अगाडि उक्त पसल पकौडा, मालपुवा र दुधको चियाकोलागि ख्याति कमाएको थियो । गोरूसिङ्गे –पत्थरकोट हुँदै ठाडा–सन्धिखर्क ओहोर दोहोर गर्नेहरुको सुस्ताउने ठाउँ थियो । बसेरीमा रहेको हल्लेनी आमाको झुपडी पसलमा यतिबेला मानिसहरु सडकको इतिहास जान्न र थाहा पाउन उनको कुरा सुन्न गइरहन्छन् ।
हल्लेनी आमाको झुपडीको नामले परिचित उक्त पसलको साहुनी चन्द्रकला त्यहाँ जानेहरुलाई सडकको कथा, सालघारीको कथा बताउने मात्रै होइन, आफ्नो संघर्षको कथा पनि सुनाइरहन्छिन् । झुपडिभित्र थोत्रा दात माथि नाकको बुलाकी सार्दै ३० वर्षदेखि बसेरीमा पसल सञ्चालन गरेको उनले बताइन ् । धनले गरिब भएता पनि मनले धनी हल्लेनी आमाको झुपडिको साहुनीको हार्दिकता, बोलिबचन मात्रै होईन मेहनत र संघर्ष पनि अनुकरणीय नै छ ।
यो झुपडि अहिलेको होइन, ३० वर्ष अगाडि पकौडा र मालपुवा बनाउने र बेच्ने गर्दा बनाएको हो । त्यो बेला चन्द्रकलाई फुर्सद हँुदैन्थयो । तर अहिले चिया, पकौडा, मालपुवा बनाउन शरीरले साथ नदिएपछि यसै दिन कटाउने मेलो गर्दै आएको बताइन् ।
शीतगंगा नगरपालिकाअन्तर्गत पर्ने उक्त ठाउँमा नगरपालिकाले पानीको सिमेन्टेड धारा बनाएपनि पानी आउँदैन । तर दशकौदेखिको मुलको पानी आउने धारामा भने सडकका यात्रुहरु चिसो पानी पिउन आइरहन्छन् । चन्द्रकलालाई उक्त ठाउँमा एउटा सार्वजनिक शौचालय र प्रतिक्षालय बनेको हेर्ने रहर रहेको बताइन् ।
धेरै नेताहरु उनकोमा चिया, पकौडा खाना आउँदा प्रतिक्षालय र शौचालय बनाइदिने धेरैपटक भनेता पनि अहिलेसम्म नबनेको भन्दै गुनासोसमेत गरिन् । त्यही सडकमा झुपडी हालेर जीवन चलाउदै गर्दा यतिबेला उनको परिवारले पनि डाडाकाडा नै ढाकेको छ । ५ छोरी, १ छोरा बाट १७ नातिनातिना र पनातिसमेत देखिसकेकी चन्द्रकलाको दम्पति रातिमा पनि त्यही सुनसान सालघरीभित्रको झुपडिमै बस्दछन् । उनीहरुलाई केहीको डर छैन नत कसैको भर ।
कच्चीबाटो पिच भयो, अहिले चार लेनको हँुदैछ, त्यही पसलमा चिया, पकौडा र मालपुवा खाएकाहरु धेरै जना पालिका मेयर, सांसद, मन्त्री पनि बने तर चन्द्रकलाको बारेमा कसैले सोचेनन् । बरु कतिले २०/२१ वर्ष पुरानो पकौडा खाएको पैसासमेत दिएका छैनन् । उमेरसँगै जागर पनि घटिरहदा परिवारबाट पनि त्यति सन्तुष्टि नपाएपछि उनीहरुको जोडी बसेरिकै झुपडीमा जसोतसो बाँचिरहेका छन् । हावाहुरी चल्ने महिना कतै बनमा लागेको आगो सल्किँदै घर नजलोस् भन्ने मात्रै चिन्ता छ उनीरुलाई । अर्घाखाँचीबाट संघ, प्रदेशको सत्ताको बागडोर सम्हाल्नेहरु मात्रै होइन, स्थानीय शीशतगंगाका मेयर–उपमेयरहरु पनि ओहोरदोहोर गरिरहन्छन् । गरिबहरुको लागि विभिन्न आवास निर्माण तथा खरको छाना मुक्त कार्यक्रममा लाखौँ खर्चेका पनि छन् तर हल्लेनी आमाको झुपडी ३० वर्षदेखि उस्तै छ ।
यतिबेला लुम्बिनी प्रदेश सरकारको अर्थ मन्त्रालयको बागडोर अर्घाखाँचीका चेतनारायण आचार्यले सम्हालिरहेका छन् । बसेरी क्षेत्रका प्रदेश सांसद रामजीप्रसाद घिमिरे भौतिक पुर्वाधार तथा विकास समितिका सभापति छन् । केन्द्रमा सिधा पहुँच भएका नेताहरु कांग्रेसका पुस्पा भुसाल र रेवतिप्रसाद भुसाल, रामबहादुर बिसी, एमालेका टोप बहादुर रायमाझी र माओवादीकी पम्फा भुसाल भएता पनि यहाको मान्छेको जवनशैली भने फेरिन सकेको छैन ।
