रमेश पराजुली
बुटवल । बुटवलको मणिमुकुन्द सेन उद्यान संरक्षण समिति (फूलबारी) को १७ औं वार्षिक साधारणसभा सोमबार सम्पन्न भएको छ । साधारणसभामा बोल्ने वक्ताहरुलले बुटवलको पर्यटकीय गन्तव्य बनेको मणिमुकुन्द सेन उद्यानलाई संरक्षण र थप प्रचारप्रसारका लागि सबैजना एकजुट हुनुपर्नेमा जोड दिए ।
कार्यक्रममा उद्यानका संरक्षक तथा प्रदेशसभा सदस्य भोजप्रसाद श्रेष्ठले बुटवल उपमहानगरपालिकाको समग्र विकासमा फूलबारीको गरिमा र योगदानबारे चर्चा गर्दै यसलाई मनोरञ्जनात्कम पार्कका रुपमा मात्रै प्रचार गर्न नहुने बताए । ‘मणिमुकुन्द सेन उद्यान केबल मनोरञ्जनात्कम पार्क मात्रै होइन यो ऐतिहासिक, पुरातात्विक, धार्मिक तथा सांस्कृतिक महत्व बोकेको प्राकृतिक विविधतायुक्त पर्यटकीय स्थल पनि हो ।’ उनले भने, ‘यसको संरक्षण र प्रचारप्रसारका लागि हामि सबै बुटवलबासी एकजुट भएर अघि बढ्नुपर्छ ।’
फूलबारी अहिलेको अवस्थामा आइपुग्न धेरैको रगतपसिना बगेको र पछिल्लो समयमा यसको विकासले आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटकहरुलाई आकर्षण गरिरहेको उनले बताए । लुम्बिनी प्रदेशका पूर्वमन्त्रीसमेत रहेका श्रेष्ठले पछिल्लो समय देशमा बढ्दै गएको बेथिति र भ्रष्टाचार नियन्त्रणका लागि जेनजी आन्दोलन आवश्यक रहेको तर्क गरे । राजनीतिक दलहरुले आफ्ना गल्ती कमजोरीलाई स्विकार गर्ने र नैतिकता देखाउने सही समय आएको उनले बताए । सामुदायिक वनको विकासका लागि उद्यानले थप सहयोग र सहकार्य आवश्यक रहेको उनले बताए । साथै उनले उद्यानको विकास र सुशासनका लागि आर्थिक नियमावली बनाएर परिषद्बाट पारित गर्नुपर्ने भनाइ राखे ।
कार्यक्रममा उद्यानका अध्यक्ष माधवप्रसाद नेपालले वार्षिक प्रगति प्रतिवेदन प्रस्तुत गर्दै पर्याप्त बजेटको अभाव, सामुदायिक वनसँगको कानुनी जटिलता, उद्यान तथा पार्कसम्बन्धी राष्ट्रिय स्पष्ट नीति नियमको अभाव, प्राविधिक जनशक्ति र बगैँचा, बोटबिरुवा तथा जनावरहरु तथा सरसफाइका लागि पानी आपूर्तिमा चुनौती रहेको बताए । उद्यानलाई सांस्कृतिक केन्द्र, रिसर्च सेन्टर र पर्यटकीय गन्तव्यका रूपमा विकास गर्न स्पष्ट खाका तयार गरिएको अध्यक्ष नेपालले बताए । उनका अनुसार आगामी योजनाअन्तर्गत नयाँ सेल्फी जोन, ट्री हाउस रेस्टुरेन्ट, सिसाको पुल, पौडी पोखरी, सिसमहल, झरना, झोलुङ्गे पुल, जिपलाइनजस्ता संरचना निर्माण, मुनामदन बगैंचाको सौन्दर्यीकरण, बुटिक गार्डेन, डिजिटल सूचना केन्द्र सञ्चालन गर्ने तयारी गरिएको छ । साथै उद्यानमा रहेको कुडुले घरमा स्थानीय वा रैथाने परिकारहरुको स्वाद पस्कने, मचान घर निर्माण गर्ने र फूलबारीलाई पर्यटकको आकर्षणको केन्द्रका रुपमा विकास गर्ने योजना रहेको अध्यक्ष नेपालले बताए ।
कार्यक्रममा बुटवल उपमहानगरपालिकाका नगरप्रमुख खेलराज पाण्डेयले मणिमुकुन्द सेन उद्यानको विकास र प्रचारप्रसारका लागि उपमहानगरले काम गरिरहेको बताए । यस्ता उद्यान तथा पार्कहरुले पर्यटन विकासमा ठूलो टेवा पु¥याउने उनको भनाइ थियो । कार्यक्रममा नगर उपप्रमुख सावित्रादेवी अर्यालले बुटवल बजारलाई चलायमान बनाउने जिम्मा सबैको भएको बताइन् । पर्यटनको ढोका खोल्दै बजार चलायमान गराउनुको बिकल्न नरहेको उनले तर्क गरिन् । उद्यानमा स्तनपानगृको आवश्यकता देखिएको भन्दै त्यसको निर्माणका लागि उपमहानगरले सहयोग गर्ने प्रतिबद्धता जनाइन् ।
कार्यक्रममा राष्ट्रिय उद्यान महासंघका केन्द्रीय अध्यक्ष खेमप्रसाद लुइँटेल, उद्यानका सल्लाहकार निर्मल जिसी, बुटवल १–२ सामुदायिक वनका अध्यक्ष बाबुराम पौडेललगायतले बोल्दै राष्ट्रको गहनाका रूपमा रहेको उद्यानलाई अझै सुन्दर बनाउन गुरुयोजना बनाएअनुसार पूर्वाधार विकासमा जोड दिन आग्रह गरे ।
समितिका कोषाध्यक्ष मिलेन्द्र श्रेष्ठका अनुसार गत आर्थिक वर्षमा उद्यानको आम्दानी ४ करोड १० लाख ३४ हजार भएको छ भने मनोरञ्जन कर, आयकरलगायत शीर्षकमा ४७ लाख रुपैयाँभन्दा बढी कर भुक्तानी गरिएको छ ।
अंग्रेज फौजलाई हराएका सेन वंशीय राजा मणिमुकुन्द सेनको शीतकालीन दरबारसमेत रहेको ऐतिहासिक र पुरातात्विक स्थल फूलबारीमा प्राकृतिक दृश्यावलोकन गरी मनोरम वातावरणमा रमाउन आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटकको घुइँचो लाग्ने गर्छ । यहाँ प्राणी उद्यानका रुपमा मिनी चिडियाखाना, साहसिक खेल, मनोरञ्जन स्थल र सेल्फि पोइन्टहरु, विभूति, सहिद स्मारक, बाटिका तथा ढुङ्गेधारा, बगैँचा, पिकनिक, विवाह कार्यक्रम स्थल, कुडुलेघर तथा सन्चो बिसन्चो केन्द्रलगायतका पूर्वाधार रहेका छन् ।
गत आर्थिक वर्षमा ५ लाख ४७ हजार १९९ जना आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटकले उद्यानको अवलोकन गरेको महासचिव युवराज घिमिरेले जानकारी दिए । उनका अनुसार जसमध्ये ७४ हजार ५९२ जना भारतीय पर्यटक रहेका छन् । हाल उद्यानमा ३६ जना प्रत्यक्ष रोजगारीमा छन् भने सटर, बाल उद्यान र अन्य सेवा सञ्चालनमार्फत करिब १५० जना परोक्ष रोजगारीमा संलग्न रहेको उनले जानकारी दिए ।
यसैबिच साधारणसभाका अवसरमा उत्कृष्ट कर्मचारीद्वय फूलकुमारी थारु र सुनिता विश्वकर्मालाई नगदसहित सम्मान गरिएको थियो भने उद्यानको विकासमा योगदान दिने र सहयोग गर्ने विभिन्न व्यक्ति तथा संघसंस्थालाई प्रशंसापत्र प्रदान गरिएको थियो । उद्यानका उपाध्यक्ष रमेश नेपालको स्वागत तथा महासचिव युवराज घिमिरेको सञ्चालनमा कार्यक्रम सम्पन्न भएको थियो ।
